راهکار رفع کسری بودجه دولت چیست؟

مرتضی افقه در گفت‌وگو با صدای‌بورس به بررسی اثر تشدید تحریم ها در سال ۹۷ بر بودجه دولت ها تاکنون پرداخت و گفت: بعد از تشدید تحریم ها در سال ۱۳۹۷، دولت‌های روحانی، رئیسی و پزشکیان برای جلوگیری از کسری بودجه ناشی از حذف درآمدهای نفتی، به سراغ حذف ردیف های هزینه‌ای مازاد نرفتند. ردیف های هزینه‌ای بسیاری در بودجه است که در طول سال هایی که درآمد نفتی وجود داشته، به وسیله افراد صاحب نفوذ، نمایندگان مجلس و افراد با قدرت سیاسی، به بودجه تحمیل شده و در بودجه باقی مانده است.

وی افزود: در هفت سال گذشته دولت ها به دنبال منابع جدید برای تامین کسری بودجه ناشی از نبود درآمدهای نفتی بوده‌اند. در این هفت سال هر منبع موجودی را دولت ها مصرف کرده‌اند. به بیان دیگر اموال و شرکت های دولتی را فروخته‌اند و یا اوراق قرضه بسیاری منتشر کرده‌اند که دولت باید اصل و سود آنها را بازپرداخت کند. قابل توجه است که بخشی از این اوراق قرضه‌ای که در بودجه امسال پیش بینی شده، برای بازپرداخت اصل و سود اوراق قبلی منتشر شده است.

افقه با اشاره به اینکه نمی‌شود بدون رفع تحریم‌ها، به حل مشکلات اقتصادی پرداخت، گفت: مشکل اصلی دولت خزانه خالی و نبود راهی برای تامین کسری بودجه است. دولت رئیسی مدعی بود که می‌تواند بدون رفع تحریم‌ها مشکلات را حل کند اما نه تنها مشکلات را حل نکرد بلکه با حذف ارز ترجیحی فشار تحریم‌ها را مستقیما به سفره مردم وارد کرد.

این اقتصاددان در ادامه گفت: در حال حاضر دولت در شرایط دشواری است و از آنجایی که افق حل مشکل تحریم‌ها روشن نیست، باید منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باشیم. دولت ناچار است به دنبال درآمد باشد و تنها راهی که در حال حاضر برای دولت باقی مانده، افزایش حامل های انرژی به ویژه بنزین و قیمت ارز است. افزایش قیمت ارز به اسم تک نرخی کردن ارز در شرایط عادی یک اقتصاد می‌تواند مطلوب باشد اما در شرایط حال حاضر، فشار آن بر مردم است.

افقه درباره تک نرخی کردن ارز توسط وزیر اقتصاد گفت: تک نرخی کردن ارز توسط همتی در جهت افزایش قیمت نرخ ارز نیما است. راه دیگر آن کاهش قیمت بازار آزاد به سمت ارز ترجیحی است اما از آنجایی که دولت ارز لازم برای مدیریت بازار را ندارد و نمی‌تواند قیمت بازار آزاد را کاهش دهد، به ناچار تک نرخی کردن ارز به معنای افزایش قیمت ارز ترجیحی است که منجر به تورم می شود.

وی در ادامه اظهار داشت: افزایش قیمت ارز و حامل‌های انرژی، تورم شدیدی را بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کند و صحبت های سخنگوی دولت مبنی بر روند آرام اجرایی دستورالعمل‌ها تنها سبب می‌شود که به یکباره شوک به بازار وارد نشود و تفاوتی در تورم وارد بر اقتصاد نمی‌کند.

افقه تصمیم دولت در ارتباط با افزایش قیمت ارز و حامل‌های انرژی را یک حلقه باطل دانست و گفت: این تصمیم انتها ندارد، به بیان دیگر باعث می‌شود که بین قیمت ارز و نرخ تورم مسابقه‌ای درگیرد و تا مشکل تحریم ها حل نشود این مسابقه ادامه می‌یابد و تداوم این امر باعث فشار بر سفره مردم خواهد بود.

این اقتصاددان بهترین راه برای دولت را حذف ردیف هزینه‌ای مازاد از بودجه عنوان کرد و گفت: بهترین راه این است که دولت از امسال شروع به حذف ردیف‌های هزینه‌ای مازاد کند. اگرچه نمی‌شود این ردیف‌های هزینه‌ای به یکباره حذف شوند اما باید از جایی شروع کرد، چنان که اگر از ۷ سال پیش این امر آغاز شده بود، تا به الان بخش قابل توجهی از هزینه‌های مازاد حذف شده بود و بخشی از کسری های بودجه کاهش می‌یافت.